معنی اثری از سپهری

لغت نامه دهخدا

سپهری

سپهری. [س ِ پ ِ] (ص نسبی) نسبت است به سپهر. رجوع به سپهر شود.

سپهری. [س ِ پ ِ] (اِخ) از زواره ٔاردستان و در اصفهان بسر میبرده، گویند اشعار بسیاری در مقوله ٔ گفتار و کمال فضیلت نیز داشته و سالک طریقه ٔ صوفیه بود. پاره ای تحقیقات در مثنویات کرده. حال شعری از او در میان نیست مگر این شعر:
ز عمر خضر فزون است عشقبازان را
اگر ز عمر شمارند روز هجران را.
(از آتشکده ٔ آذر ص 182).
مجمع الخواص وی را سپهری زوارجی ثبت کرده و نویسد و گوید: بد آدمی نیست. طبعش خیلی ملایم است و این ابیات از اوست:
ندانم آنکه بدرگاه کعبه روی نهاد
بعذرخواهی آن خاک آستانه چه کرد.
جمال شاهدمعنی بغیر صورت او نیست
چو روی گل که بغیر از نقاب هیچ نباشد.
شرمنده ٔ دلم که طلب میکند ز من
مهر و محبتی که ز آب و گل تو نیست.
(از مجمع الخواص ص 246).

سپهری هندوستانی...

سپهری هندوستانی. [س ِ پ ِ ی ِ هَِ] (اِخ) اسمش نظام شاه، پادشاهی خوش صحبت و کریم الطبع بود. از سلاطین هند هیچکدام مثل او عراقی دوست و مغل پرست نبوده و بهمین جهت است اشخاص بااستعداد وقتی که از اینجا میروند بدو پناه میبرند، مگر این که قضا آنان را بسوی همایون هندی بکشد. تخلص وی سپهر است. از اوست:
خالت خلیل و چهره گلستان آتش است
خطت سپاهئی که بدامان آتش است
پیش رخ تو دیده سپهری بهم نزد
آتش پرست بین که چه حیران آتش است.
(از مجمع الخواص ص 18).
سلسله ٔ نظام شاهیه ٔ احمدآباد به او منتهی میشود. رجوع به مجمع الفصحا ج 1 ص 31 شود.

سپهری بخارایی

سپهری بخارایی. [س ِ پ ِ ی ِ ب ُ] (اِخ) از افاضل شعرای زمان سامانیه و دیالمه بود و با ابوالمؤید بلخی و ابوالمثل بخارایی معاشرت نموده، گویند زمان رودکی را دریافته. او راست:
شاخهای مورْد بررفته ببین و برگهاش
برشکسته حلقه اندر حلقه چون زلفین یار
بوستان افروز تابان در میان بوستان
همچو خون آلوده در هیجا سنان شهریار.
(مجمعالفصحاء ج 1 ص 244).